Κριτική σκέψη: Σπύρος Αυλωνίτης

 

Κριτική σκέψη: Σπύρος Αυλωνίτης

Ποίηση – "Α Π Ο Χ Ρ Ω Σ Ε Ι Σ Α Ι Σ Θ Η Σ Ε Ω Ν"

Φίλος εξάλλων φίλων ποιητών, ο ποιητής και μυθιστοριογράφος Σπύρος Αυλωνίτης, άνθρωπος δοτικός, της ευθύνης σπάνιος και με ανεπτυγμένη την ηθική έναντι των συνανθρώπων του, είτε αυτό αφορά τα κοινά είτε την λογοτεχνία. Το δε ήθος του, διαφαίνεται μέσα από το έργο του - το οποίο μόνον αδιάφορο δεν ημπόρεσε να με αφήσει.

Έτσι, ψηλαφώντας το αληθώς ακαταπόνητα βιωμένο ποιητικό του έργο, στάθηκα σε δύο ποιήματα τα οποία και ξεχώρισα, ώστε ικανά να τα σκιαγραφήσω, αποδίδοντάς του τα επίχειρα. Στο παρακάτω πρώτο ποίημα, θα διακρίνουμε την καθαρότητα του λόγου του, σε στιγμές παίδευσης και άσκησης μοναχικού ύφους έσω διαλόγων, με μία διεργασία ιδιαίτερη, που φέρει τέτοιο στοχαστικό-συναισθηματικό υπόβαθρο - ικανό να χαρακτηρίσει και το πιο παρακάτω, δεύτερο.

Α Π Ο Χ Ρ Ω Σ Ε Ι Σ Α Ι Σ Θ Η Σ Ε Ω Ν

Αιώνια αϋπνία,

ερεθισμένα μάτια,

φθαρμένοι κώδικες.

Κι όμως θα σ’ αναγνωρίσω

μέσα στ’ ανθρώπινο πέλαγος

που συνεχώς διαστέλλεται

μέχρι να θρυμματιστεί.

Μου φτάνει η αύρα

του νυχτολούλουδου,

ένα φθινοπωρινό δειλινό.

Οι αποχρώσεις των αισθήσεων

θα με οδηγήσουν ξανά

στο ρείθρο του κόσμου σου.

Θα βρεθούμε κι απόψε

στης μοναξιάς το κρησφύγετο

για ένα ακόμη αντάμωμα,

πριν το ηλιογέννητο φως

διαλύσει την αυταπάτη μου…

ΑΥΛΩΝΙΤΗΣ ΣΠΥΡΟΣ

Απροσδόκητο αίσθημα, μη αναμενόμενο... της προδοσίας ή της προσμονής (?) Αλλά και της μοναξιάς διάλογοι, ικανοί ώστε να διασαλέψουν της ψυχής του τα έγκατα, ώστε να ξεχυθούν οι διαβολείς της αποκάλυψης - μαινόμενοι λεροί δαίμονες "Στο πάτωμα του κόσμου".

Ασύλληπτη έμπνευση! από το δεύτερο τρίστιχο ως σα πέρα,

"Το χέρι τρέμει, ανήμπορο!" "Το βλέμμα ψάχνει" "Τα οράματα ξανά" με "Λυγισμένα γόνατα" "Πώς ν' αντέξει" "Στων αναμνήσεών του την οδύνη" το "Αβάσταγο φορτίο της αλήθειας".

Ασύλληπτο! στην έκτασή του, ποίημα. Στις θεάσεις του σκιερό, διασταλτικό στις μεταπτώσεις του, τόσο που να θέλει τον θεωρό να βρίσκεται σε διαρκή, αέναη κίνηση μέσα στην πολυπλοκότητά των εικόνων του. Αυτό το πόνημα, είναι να θέλεις να το θεωρείς και να αναθεωρείς για το υπόλοιπο της ζωής σου, ανεβοκατεβαίνοντάς το, στρεφόμενος και λέγοντας προς τον γράφοντα:

Μα πώς μπόρεσες να χωρέσεις τόσους δαίμονες και θεούς,

μέσα σ' ένα ποίημα - μέσα σου...;

ΓΡΗΓΟΡΕΙΤΕ

Έγραψα κάτι , μα δεν άντεξε

σύρθηκε μακριά μου μονολογώντας

χαρτί τσαλακωμένο, σαν την ψυχή μου.

Είναι στιγμές, που οι λέξεις ματώνουν

μαχαίρι αιχμηρό στη φλέβα καρφωμένο

σκάβει κι όμως πονά μαζί με μένα.

Το χέρι τρέμει και γαντζώνεται

στα ξέφτια της σάρκας

ανήμπορο γροθιά να ξαναγίνει.

Το βλέμμα ψάχνει μ΄αγωνία

ανάμεσα στα κρεμασμένα σύννεφα

την ξεχασμένη υπόσχεση να βρει.

Λυγίζουν τρέμοντας τα γόνατα

αναζητώντας ό,τι παράπεσε

στο βρώμικο πάτωμα του κόσμου.

Ξεδιπλώνω τα οράματα ξανά

ν' αντέξω πρέπει , αν γίνεται

των αναμνήσεών μου την οδύνη.

Αβάσταχτο φορτίο η αλήθεια

πάνω στο ραγισμένο μου πιστεύω

μ' άλλη διέξοδος, το ξέρω , δεν υπάρχει.

Άνεμος προ των πυλών.

Γρηγορείτε !

ΣΠΥΡΟΣ ΑΥΛΩΝΙΤΗΣ

Γιώργος Ν. Μανέτας

Λογοτέχνης της

Ετ. Ελλ. Λογοτεχνών

«Αντώνιος και Κλεοπάτρα», σε σκηνοθεσία Φίλιππου Ζαρφειάδη

 Κριτική: «Αντώνιος και Κλεοπάτρα», σε σκηνοθεσία Φίλιππου Ζαρφειάδη, στο Θέατρο Φούρνος.

Γράφει ο Αντώνης Χαριστός

Στο Θέατρο Φούρνος, ο Φίλιππος Ζαρφειάδης σκηνοθετεί (και πρωταγωνιστεί) στο έργο του Ουίλιαμ Σαίξπηρ Αντώνιος και Κλεοπάτρα, έργο σταθμός της κλασικής δραματουργίας. Συνοπτικά η πλοκή περιλαμβάνει τα ιστορικά γεγονότα της περιόδου από το 41 π.Χ. έως το 31 π.Χ., με κορύφωση τη Ναυμαχία στο Άκτιο, η οποία σηματοδότησε το τέλος της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας. Περιστρέφεται γύρω από τη σχέση της βασίλισσας της Αιγύπτου Κλεοπάτρας με τον Ρωμαίο πολιτικό και στρατηγό Μάρκο Αντώνιο. Η ιστορία διαδραματίζεται στη Ρώμη και στην Αίγυπτο. Ο Σαίξπηρ δραματοποίησε ιστορικά γεγονότα της περιόδου τα οποία καταλήγουν στην αυτοκτονία της Κλεοπάτρας, κατά τη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου ανάμεσα στον Μάρκο Αντώνιο και τον Οκταβιανό.

Η γλώσσα της τραγωδίας είναι άκρως ποιητική. Εμπλουτισμένη μεταφορές, συμβολισμούς, υπερβολές και υπαινικτικές εκφράσεις προβάλει στο προσκήνιο τη διαχρονική ισορροπία μεταξύ του έρωτα και των σχέσεων εξουσίας (πολιτικών και μη), που διαμορφώνονται στις ανθρώπινες διαστάσεις της εμπειρίας. Πιο συγκεκριμένα, η Κλεοπάτρα και ο Αντώνιος είναι δύο μορφές της ίδιας εξουσίας. Δεν επιλέγουν τη μετάβαση σε μία κοινή συμβίωση δίχως τις προεκτάσεις των κεκτημένων της δόξας, της οποία ενεργά υποκείμενα είναι και οι δύο. Αντίθετα, η εξουσία την οποία κατέχει ο καθένας τους αποτελεί την πραγματική βάση του έρωτά τους. Άνευ της εξουσιαστικής ιεραρχικής θέσης την οποία κατέχουν, κάθε μορφή έρωτα καταλήγει σύμβολο χωρίς ταυτότητα, λόγος δίχως περιεχόμενο. Για το λόγο αυτό και οι μεταξύ τους συγκρούσεις είναι αντιπαραθέσεις με κέντρο την προσωπική θέαση στο σύμπλεγμα εξουσιών, τις οποίες (βλ. εξουσίες) αναγνωρίζουν ως νόμιμη πηγή αυτοπροσδιορισμού.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της πλοκής παρατηρούμε τον Αντώνιο (το ρόλο υποδύεται ο Φίλιππος Ζαρφειάδης) σε μία μόνιμη αντιπαράθεση με τους ρόλους τους οποίους καλείται να υποστηρίξει. Από τη μία πλευρά, η πολιτική και στρατιωτική του θέση ισχύος και από την άλλη πλευρά, η σχέση του με την Κλεοπάτρα, σχέση η οποία μετατρέπεται σε συναισθηματική εξάρτηση. Αυτού του είδους η μόνιμη αμφιταλάντευση προκαλεί τη ρήξη και την εσωτερικευμένη ήττα, προτού αυτή μεταδοθεί στην εξωστρέφεια αποδοχής της. Η επιλογή ανάμεσα στις απαιτήσεις του έρωτα και τις προσδοκίες του καθήκοντος, μετατρέπονται σε Δαμόκλειο σπάθη. Η απόφασή του να ταχθεί στην πλευρά του έρωτα (προτού ερμηνεύσει τις εξελίξεις ως προδοσία) είναι εφικτό να προσληφθεί ως ευνουχισμός στην πολιτική σκακιέρα.

Αντίθετα, η Κλεοπάτρα (το ρόλο υποδύεται η Μαρίνα Παντελάκη) εμφανίζεται ως πλέον ολοκληρωμένος χαρακτήρας στο έργο. Κινείται επιδέξια από συναίσθημα σε συναίσθημα και, κυρίαρχα, μετασχηματίζει τον θυμό σε εργαλειακή χρήση επιβολής των θέσεών της, την ίδια στιγμή κατά την οποία εκκινά από αφετηρία υπεροχής όσον αφορά το ζήτημα του ερωτισμού. Για τον τελευταίο, μολονότι οι εκφραστές της ρωμαϊκής εξουσίας είναι γνήσια τέκνα της πατριαρχικής δομής της κοινωνίας (με την ιδιοκτησία να ορίζει την θέαση των πραγμάτων) και τον αντιμετωπίζουν ως αντικείμενο ηδονής (η γυναίκα ως προσωποποίηση της αρσενικής κυριαρχίας και παρουσίας των ιδιοκτησιακών σχέσεων), ο Σαίξπηρ ο ψυχικός ευμετάβλητος κόσμος των ανδρών, υπό τη σκέπη της πολιτικής εξουσίας, είναι κυρίαρχος και εν τέλει καθοριστικός. Για το πολιτικό κατεστημένο των αντιπαλοτήτων, η Κλεοπάτρα είναι μία πόρνη (στιγματίζοντας με αυτόν τον χαρακτηρισμό τη γοητεία την οποία ασκεί στον Αντώνιο). Η επικοινωνία η οποία κατασκευάζεται, στη βάση του φύλου και της ιεραρχίας εξουσιών, ετεροπροσδιορίζει τη θέση των δύο ηρώων στο έργο συνολικά.

Η σκηνοθεσία του Φίλιππου Ζαρφειάδη θέλησε να υπερβεί τον σκόπελο στερεοτύπων που συνοδεύουν τα πρόσωπα της ιστορίας. Έχω, ωστόσο, την εντύπωση ότι δεν τα κατάφερε ως προς αυτόν τον στόχο. Ο Αντώνιος, τον οποίο ερμηνεύει ο ίδιος ο σκηνοθέτης, εμφανίζεται άβουλος και δέσμιος του ερωτικού πάθους. Αφελής ως έναν βαθμό και αδύναμος στις σαρκικές απολαύσεις της Κλεοπάτρας. Επιχειρήθηκε να αναδειχθεί η συναισθηματική και ψυχολογικής υφής αντίθεση την οποία βιώνει με την αθέατη πλευρά του εαυτού του, όμως, ο τρόπος εμφάνισής του επί σκηνής περισσότερο τον καθιστά υποκείμενο δίχως γνώμη και λιγότερο ως εκπρόσωπο της ίδια δομικής μήτρας που εξέθρεψε τις αντιλήψεις περί εξουσιαστικών σχέσεων έναντι της γυναίκας και της πολιτικής κυριαρχίας (ας μην λησμονούμε ότι στον Πλούταρχο ο Αντώνιος εμφανίζεται άνθρωπος των άκρων, της διασκέδασης, αλλά και της δικαιοσύνης όταν διαπίστωνε ότι έσφαλε, στοιχεία τα οποία δεν αποτυπώνονται στον χαρακτήρα της παράστασης). Κατά τον Πλούταρχο η σχέση υποταγής προς την Κλεοπάτρα οφειλόταν στην παλαιότερη σχέση του με τη Φουλβία, η οποία ήταν ισχυρή προσωπικότητα, και, η οποία, διαμόρφωσε τον χαρακτήρα του Αντωνίου. Με την Κλεοπάτρα ως οδηγήτρια των αισθησιακών και ψυχικών του επιθυμιών, παραδόθηκε άνευ όρων σε μία καταστροφική μανία. Αυτό ακριβώς το σημείο δεν κατάφερε ο σκηνοθέτης να επικυρώσει επί σκηνής. Αυτή ακριβώς την μεταστροφή στην προσωπικότητά του υπό το βάρος των επιλογών της Κλεοπάτρας.

Από την πλευράς της τελευταίας, η Μαρίνα Παντελάκη είναι αναμφισβήτητα εντυπωσιακή. Ο χειρισμός των ψυχικών και συναισθηματικών της μεταβολών, οι κορυφώσεις των αντιθέσεων, όπως αποτυπώνονται στις εκφράσεις σώματος και προσώπου, η κινησιολογία στο θεατρικό σανίδι και η μεθοδολογία με την οποία ξεδιπλώνει τον σκληροτράχηλο και συνάμα ρομαντικό χαρακτήρα (ο ρομαντικός χαρακτήρας σε αυτήν την περίσταση ισοδυναμεί με την έννοια της τραγικότητας) την καθιστούν καθοριστικό στοιχείο της παράστασης. Ερμηνευτικά έχει σωστά δομηθεί όλο το έργο με επίκεντρο την ίδια. Το αποτέλεσμα δικαιώνει την οπτική του σκηνοθέτη. Η ενσυναίσθηση με την οποία υιοθετεί τον αντικρουόμενο χαρακτήρα της Κλεοπάτρας είναι μοναδικής αισθητικής αξίας.

Το σκηνικό συμβολικά οργανωμένο, με τη ζωντανή μουσική επί σκηνής του Θανάση Λάκκα να προσδίδει διακριτό αισθητικό προβάδισμα και υπεραξία στο συνολικό αποτέλεσμα, ενώ οι ενδυματολογικές επιλογές της Αλεξάνδρας Μπαρή επιχείρησαν να υπηρετήσουν δίχως υπερβολές τα συμβατικά χρονικά πλαίσια του πρωτότυπου έργου, τηρώντας τα χαρακτηριστικά όχι της εποχής του Αντωνίου και της Κλεοπάτρας, αλλά της μεταγενέστερης εποχής του Σαίξπηρ, δηλαδή, κατανοητά για τον σύγχρονο θεατή (δίχως να υπονομεύει την ιστορική πρόσληψη). Η επιμέλεια κίνησης του Κωνσταντίνου Χαραλαμπόπουλου σε συνδυασμό με τις μουσικές νότες προσέδωσε ρυθμό και ταχύτητα έντασης στην παράσταση.

Επρόκειτο για απαιτητικό έργο και, εν μέρει, η παράσταση το υπηρέτησε στο μέτρο των δυνατοτήτων της.

Info: Παραστάσεις κάθε Σάββατο 21:15 Κυριακή 20:00, έως 17 Απριλίου 2022, στο Θέατρο Φούρνος (Διεύθυνση: Μαυρομιχάλη 168 / Τηλ. Κρατήσεων: 210 6460748). Προπώληση στη viva.gr.

ΠΗΓΗ:https://tetragwno.gr/.../kritiki-antonios-kai-kleopatra...

Κριτική: «Κόκκαλο» των Ιόλης Ανδρεάδη και Άρη Ασπρούλη στο Υπόγειο

 Κριτική: «Κόκκαλο» των Ιόλης Ανδρεάδη και Άρη Ασπρούλη στο Υπόγειο

Γράφει ο Αντώνης Χαριστός

Για να επιχειρήσεις να σκηνοθετήσεις τη βιογραφία του Αντονέν Αρτώ οφείλεις να εμβαθύνεις στην ψυχοσύνθεση ενός πνευματικού μεγαλείου· μεγαλείου τέτοιου επιπέδου στο οποίο ανήλθε η θεωρητική και πρακτική παρέμβαση του Αντονέν Αρτώ στο θέατρο εν συνόλω και τις προεκτάσεις του.

Στο Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν» η σκηνοθέτης Ιόλη Ανδρέαδη και ο ηθοποιός Γεράσιμος Γεννατάς υπηρετούν την ποιότητα του ανθρώπου-δημιουργού Αντονέν Αρτώ με ενσυναίσθηση και επαγγελματική ωριμότητα (όσον αφορά την προσέγγιση και την αποτύπωση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του προσώπου).

Το κομμάτι της βιωμένης εμπειρίας το οποίο επιλέγουν να αναπαραστήσουν οι συντελεστές της παράστασης και στο οποίο επενδύεται η ερμηνευτική μαεστρία του Γεράσιμου Γεννατά είναι αυτό του εννιάχρονου εγκλεισμού του Αντονέν Αρτώ σε ψυχιατρικό ίδρυμα. Θα έρθει σε επαφή με τον κύκλο Νταντά στη Γαλλία, ενώ θα αποτελέσει από τα πρώτα μέλη της σουρεαλιστής θεώρησης των πραγμάτων.

Η ρήξη της σχέσης του με το εγχείρημα του υπερρεαλισμού δεν θα σταματήσει την ενεργητική του παρέμβαση στο δημόσιο λόγο. Είναι ο ιδρυτής του «θεάτρου της ωμότητας». Η βασική θεατρική πράξη αυτού αποτυπώνεται στην παράσταση «Τσέντσι», μία τραγωδία πέντε πράξεων. Τραγωδία η οποία περιστρέφεται γύρω απ’ την ιστορία του αιμοδιψή και αιμομίκτη κόμη της Ρώμης, ο οποίος βρέθηκε δολοφονημένος, μ’ ένα στιλέτο στο μάτι, από την ανήλικη κόρη του. Η πρεμιέρα δόθηκε τον Μάη του 1935 στο θέατρο Folies Wagram. Βασικό μέλημα της θεατρικής αυτής παράστασης ήταν η ολική αμφισβήτηση των συνθετικών εκείνων στοιχείων που συναποτελούν την ηθική, τη δικαιοσύνη, το έθνος, την εκκλησία. Η αποτυχία της παράστασης θα απογοητεύσει το δημιουργό. Από τα 1938 θα βρεθεί έγκλειστος σε φρενοκομείο.

Ο Αντονέν Αρτώ διαμορφώνει και καταθέτει ένα αίτημα· ένα αίτημα για την δημιουργία εναλλακτικού (ριζικά αναθεωρημένου) είδος θεάτρου, διαφορετικό απ’ το ασφυκτικό πλαίσιο του δυτικοευρωπαϊκού θεάτρου, θέατρο το οποίο θα προσδίδει υπεραξία στην τελετουργία της κινησιολογίας, της ηχητικής απόκρισης των πράξεων, στην ενέργεια των σωμάτων επί σκηνής. Για να επιτευχθεί ο πυρήνας της σκέψης του καλείται το θέατρο να υπερβεί τα στενά όρια της λογοτεχνικής αντιστοιχίας και να συνδεθεί εκ νέου με τα μυστήρια των πρώιμων λατρευτικών συμβόλων.

Επί της ουσίας επιζητά να μετασχηματίσει τον ηθοποιό σε ολοκληρωτικό πρωταγωνιστή, όχι μίας συμβολικής παράστασης απέναντι σε παθητικό κοινό θεατών, αλλά ενεργητικό μέρος μίας αλληλοδιαδοχής ενεργειών και συνειδήσεων, σε πλήρη ταύτιση. Παράλληλα, απαιτεί απ’ τον συγγραφέα να εντοπίζει τον εαυτό του στο έργο, να μην ετεροπροσδιορίζεται από αυτό, αλλά, αντίθετα, να καθρεφτίζεται στο κείμενο. Το «θέατρο της ωμότητας» λειτουργεί ως μορφή ψυχαναλυτικής αυτοκάθαρσης. Εξαναγκάζει τον ηθοποιό να φτάσει στα όρια της συνειδησιακής του απομάγευσης και τον θεατή, σε άμεση ταύτιση με τον ήρωα, να συμμετέχει στο ίδιο αυτό ψυχαναλυτικό πεδίο αναφοράς με γνώμονα τις προσωπικές του, υποκειμενικές ερμηνείες μίας πράξης.

Κι αν τα αποτελέσματα, τα οποία προσκομίζει η θεατρική προσωπικότητα του Αντονέν Αρτώ, είναι αδιαμφισβήτητης αξίας, η σκηνοθετική άποψη της Ιόλης Ανδρεάδη τους προσδίδει περιεχόμενο και αφαιρετική οπτική θέασης των γεγονότων. Σε μία θεατρική σκηνή στην οποία επί της ουσίας παρουσιάζεται μονάχα ο ηθοποιός, δίχως περιττές λεπτομέρειες, και οι μουσικές νότες του Γιώργου Παλαμιώτη (τονίζοντας κάθε φορά τις κορυφώσεις της εκφραστικής έντασης του πρωταγωνιστή), η σκηνοθέτης κατορθώνει και επιβάλει με τρόπο άμεσο και δεικτικό την ψυχοσύνθεση της προσωπικότητας υπό ασφυκτικό περιορισμό, όπως αυτή του Αντονέν Αρτώ όταν κατά την τελευταία χρονιά παραμονής του στο ίδρυμα θα υποβληθεί σε δεκάδες ηλεκτροσόκ. Στο ίδιο αυτό χρονικό διάστημα θα αναπτύξει εμμονή με τη δηλητηρίαση από τρίτα πρόσωπα, εκεί ο ψυχαναλυτής και ψυχίατρος Ζακ Λακάν θα επιχειρηματολογήσει με αξιοζήλευτη ικανοποίηση σχετικά με την καταστολή των πνευματικών διεργασιών του εγκεφάλου του.

Η Ιόλη Ανδρεάδη θα σταθεί κυρίαρχα στο ψυχικό επίπεδο εσωστρέφειας του Αρτώ. Θα αναδείξει με ενδελεχή αναπαραγωγή τις ψευδαισθήσεις της σκέψης του και, συνάμα, θα αποκαλύψει τα όρια της ευθύνης προς τον εαυτό του· όρια τα οποία επεκτείνουν την αντίθεση προς το εξωτερικό περιβάλλον των δομών εξουσίας του λόγου και των παρελκόμενων αυτού. Θέτει εαυτόν απέναντι στο σύστημα αξιών του εκάστοτε «σήμερα», εξομολογούμενος την προσωπική του καταδίκη από ένα σύνολο υποκριτικών και επιφανειακών αρχών.

Η αυτοκαταστροφικότητά του αποτελεί συνώνυμο της παιδικής ηλικίας και του πλαισίου προτεραιοτήτων της κοινωνικής συνείδησης, το οποίο υπονομεύει βάναυσα την αυθεντικότητα του χαρακτήρα. Και το σύνθημα του Αρτώ καταλήγει να είναι η επιστροφή στην αγνότητα της παιδικής ηλικίας των τεσσάρων ετών, τότε που κόπηκε απότομα το στάδιο της εξοικείωσης με τη ζωή.

Ο Γεράσιμος Γεννατάς είναι σπουδαίος ηθοποιός. Χρειάζεται θεατρική παιδεία, υπόβαθρο χαρακτήρα και πνευματική πειθαρχία για να αποδώσει κανείς προσωπικότητες του διαμετρήματος ενός Αντονέν Αρτώ· και ο Γεράσιμος Γεννατάς παραδίδει μαθήματα αριστοτεχνικής αποτύπωσης των διακριτών του χαρακτηριστικών. Οι εκφάνσεις του προσώπου, η κινησιολογία, η προσαρμογή σε ένα απαιτητικό πρόγραμμα εναλλαγής θέσεων και στάσεων, η αισθητική του χώρου και του χρόνου (σε μία φαινομενικά α-χρονική και α-χωρική σκηνοθετική άποψη), όλα υπηρετούνται με υψηλό επίπεδο επαγγελματισμού.

Σε συνδυασμό με τις ενδυματολογικές επιλογές του Κωνσταντίνου Κασπίρη, ο ρόλος αποκτά πολλαπλά χαρακτηριστικά ιδιομορφίας, παραμένοντας προσηλωμένος στο σεβασμό ως προς το πρόσωπο της ιστορίας. Δεν αρκεί, ωστόσο, μόνο ο επαγγελματισμός. Στην περίπτωση του Γεράσιμου Γεννατά ενυπάρχει ζωντανό στο πρόσωπό του το στοιχείο της αυθεντικότητας των συναισθηματικών εκτονώσεων. Όταν κινείται στο θεατρικό σανίδι, μεταπλάθει τον Αντονέν Αρτώ ενώπιον του θεατή τον οποίο, στο τέλος της εκάστοτε πράξης, τον οδηγεί στην εσωτερική του αναμέτρηση. Λειτουργεί με μαεστρία στην ερμηνεία του προσώπου, ενώ, ταυτόχρονα, βυθίζεται σε μία επαναλαμβανόμενη επέκταση των ψυχικών και νοητικών του διεργασιών.

Μία παράσταση συγκλονιστική, σε κείμενο Ιόλης Ανδρεάδη και Άρη Ασπρούλη, μία παράσταση με σκηνοθετική και ερμηνευτική άποψη.

ΙΝFO: Η παράσταση ολοκληρώνεται στις 12 Απριλίου, τελευταίες 4 παραστάσεις τη Δευτέρα 4/4, την Τρίτη 5/4, τη Δευτέρα 11/4 και την Τρίτη 12/4 ώρα 21.00 στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης (Πεσμαζόγλου 5, Αθήνα

Τηλέφωνο: 2103222760, Τηλέφωνο ταμείου: 2103228706 Θέσεις θεάτρου: 220 Στάση Μετρό: Πανεπιστήμιο).

ΠΗΓΗ: https://tetragwno.gr/.../kritiki-kokkalo-ton-iolis...

Βάγια Μπαλή «Κρίματα»

 

Βάγια Μπαλή «Κρίματα»

Συνέντευξη - Επιμέλεια : Φλώρα Ζοζέ Τσικνιαδοπούλου

Η Βάγια Μπαλή είναι ένα νέο κορίτσι από την Αθήνα, που εργάζεται ως βιβλιοθηκονόμος.

Η αγάπη της για τα βιβλία και τη μελέτη τους, την οδήγησε στη συγγραφή του πρώτου της βιβλίου, μία ποιητική συλλογή με τίτλο «Ο χρόνος βέλος» από τις εκδόσεις Αρισταρέτη. Για να ακολουθήσει αργότερα το μυθιστόρημα με τίτλο «Απλώς έτυχε»από τις εκδόσεις Άρτεμις.

Ακολούθησαν οι συμμετοχές της σε συλλογικά έργα όπως «Συνομιλώντας με τον Κ.Π. Καβάφη», «Συνομιλώντας με τον Τάσο Λειβαδίτη»και «Συνομιλώντας με τον εαυτό μου»

από τις εκδόσεις Όστρια.

Σήμερα θα μιλήσουμε για το νέο της βιβλίο με τίτλο «Κρίματα»από τις εκδόσεις Υδροπλάνο.

Ένα αστυνομικό μυθιστόρημα όπου δεν λείπει η αγωνία, το σασπένς και φυσικά ο έρωτας.

Πάμε να γνωρίσουμε την Βάγια και μέσα από εκείνη το βιβλίο της «Κρίματα» από τις εκδόσεις Υδροπλάνο.

Βάγια Μπαλή

Ν. Βάγια, δεν θα σε ρωτήσω τι σε οδήγησε στη συγγραφή, είναι ολοφάνερη η αγάπη σου για τα βιβλία. Όμως θα σε ρωτήσω πως ένα τόσο νέο κορίτσι καταπιάνεται με τον έρωτα. Τι είναι ο έρωτας για σένα και πως τον βιώνει μία νέα γυναίκα σήμερα;

Β. Καλησπέρα σας! Σας ευχαριστώ πολύ για τη δυνατότητα που μου δίνετε. Ο έρωτας είναι έμπνευση. Είναι δημιουργία. Είναι κινητήριος δύναμη για να πιάσω το μολύβι και να αρχίσω να γράφω. Είναι ώθηση για να αντέξω την παράνοια που υπάρχει γύρω μου. Ο έρωτας είναι ελπίδα, είναι λόγος για να ονειρευόμαστε ακόμα. Και φυσικά, όσο με απασχολεί στη ζωή μου, τόσο τον τοποθετώ και μέσα στη γραφή μου. Ο έρωτας είναι η πιο όμορφη «διέξοδος», σε ένα καθημερινό χάος που μας καταπίνει.

Ν. Ποια είναι η Άσπα η ηρωίδα του βιβλίου σου τι ρόλο παίζει ο έρωτας στη ζωή της και πως συμβάλλει στις αποφάσεις της.

Β. Η Άσπα είναι γυναίκα νέα, που η ζωή δεν της έχει φερθεί καθόλου όμορφα. Γεννήθηκε για να μετράει απώλειες. Οι άνθρωποι της ζωής της έφευγαν από τη ζωή και την άφηναν μόνη. Την όριζαν δυνατή, ενώ εκείνη, ήθελε και είχε ανάγκη, να νιώσει αδύναμη. Μια αδυναμία, που δεν της «επιτρεπόταν» να την έχει. Πιο πολύ θα έλεγα πως στη ζωή της είχε ανάγκη την αγάπη. Είχε ανάγκη τη «φωλιά», τη ζεστασιά της αγάπης, της προστατευτικότητας.

Την ανάγκη να ανήκει και εκείνη κάπου.

Ν. Βάγια βλέπουμε στο βιβλίο σου πως η Άσπα μέτρα πολλές απώλειες στη ζωή της, πιστεύεις πως οι απώλειες εκτός από το να μας καθορίζουν ως ανθρώπους έχουν λόγο και για τις μετέπειτα επιλογές μας;

Β. Ναι, σίγουρα. Όπως προείπα, στην ουσία, η Άσπα έψαχνε στους ανθρώπους που έρχονταν στη ζωή της, αυτό που δεν είχε. Χάνοντας τους γονείς της, ενώ ήταν εκείνη μωρό παιδί, αυτό που της έλειψε ήταν η προστασία. Η ηρεμία που φέρει η αγάπη. Τη βρήκε αυτή, στη θεία της αρχικώς, μα την έχασε πολύ σύντομα, στην εφηβεία της. Και μαζί με εκείνη έχασε ό,τι της είχε απομείνει σε οικογένεια. Πολλές φορές ο άνθρωπος αναζητά αυτό ή αυτόν που έχει στερηθεί σε άλλα πρόσωπα, σε άλλες καταστάσεις, άθελα ή ηθελημένα.

Ν. Το μυθιστόρημά σου πραγματεύεται ένα αστυνομικό θρίλερ για δυνατούς λύτες. Ο αναγνώστης θα έρθει αντιμέτωπος με το έγκλημα και την ίντριγκα μέσα από τον έρωτα. Τελικά ο έρωτας μήπως είναι η κινητήρια δύναμης όπου ξεκινούν όλες οι ίντριγκες;

Β. Θα έλεγα πως ο έρωτας κάποιες φορές σε τυφλώνει και μπορεί να μη βλέπεις όλες τις καταστάσεις ξεκάθαρα. Μπορεί να δικαιολογήσεις πράξεις, που υπό άλλες συνθήκες δε θα δικαιολογούσες. Ορισμένες φορές, ενδεχομένως, θολώνει την κρίση.

Ν. Βάγια σε κοιτώ και βλέπω μια δυναμική γυναίκα, πιστεύεις πως σου μοιάζει η Άσπα, ή μήπως εσύ μοιάζεις λίγο μαζί της;

Β. Με την ηρωίδα μου ταυτίστηκα στο συναίσθημα. Στην ευαισθησία που βγάζει, χωρίς όμως να έχω ζήσει τίποτα απ’ όσα έζησε εκείνη. Ήταν στιγμές που τη θαύμασα, και σκεπτόμουν πως εγώ δε θα άντεχα τίποτα απ’ όσα εκείνη μπόρεσε και έφερε εις πέρας. Ίσως και να μην εμπιστευόμουν ξανά τους ανθρώπους. Ίσως να ήθελα να της μοιάζω περισσότερο στα αποθέματα ψυχής που είχε.

Ν. Η Άσπα, η ηρωίδα σου από που αντλεί τη δύναμη για τη λύση του μυστηρίου;

Β. Η θέληση της για να μάθει την αλήθεια. Σε αυτό συνετέλεσε η πολύτιμη «βοήθεια» που της δόθηκε, συναισθηματικά τουλάχιστον, από την καινούργια της φίλη την «Αρετή», που στάθηκε δίπλα της, της έδωσε τον ώμο της να κλάψει, όποτε το είχε ανάγκη, αλλά και το ψυχικό σθένος που απαιτούνταν, για να ανταποκριθεί σε όσα μυστικά μάθαινε και της άλλαζαν όλη την οπτική των έως τότε πεπραγμένων.

Ν. Μέσα στο βιβλίο διαβάζουμε για τον Παύλο και τον Λουκά, τους δύο σημαντικούς άντρες στη ζωή της Άσπας. Η Βάγια ποιον θα διάλεγε;

Β. Τον Λουκά ασυζητητί. Προτιμώ τους αληθινούς ανθρώπους στη ζωή μου. Όχι εκείνους που κρύβουν μυστικά.

Ν. Πιστεύεις πως όλοι οι άνθρωποι έχουν ένα φύλακα άγγελο στο πλευρό τους όπως η Άσπα, κι ο δικός σου ποιος είναι;

Β. Δεν ξέρω να απαντήσω. Θέλω να πιστεύω πως ναι. Εγώ πάντως νιώθω πως έχω τον φύλακα που με προστατεύει. Το νιώθω μέσα μου, αλλά θα μου επιτρέψετε να μη σας πω κάτι παραπάνω γι΄ αυτό. Η Άσπα θεωρώ πως έχει πολλούς φύλακες Αγγέλους, και εν ζωή και από ανθρώπους που έχουν φύγει.

Ν. Ποια τα μελλοντικά σου σχέδια, ετοιμάζεις κάποιο καινούργιο βιβλίο αυτή την εποχή, ή θα αφήσεις λίγο το νέο σου παιδί να μεγαλώσει πριν καταπιαστείς με το επόμενο;

Β. Το νέο βιβλίο είναι στα σχέδια να ξεκινήσει άμεσα. Την ιδέα την έχω ήδη. Το μόνο που μένει είναι να βρω τον χρόνο να στρωθώ στο γράψιμο. Πάντως οι νέοι μου ήρωες ήδη μου «χαμογελάνε».

Ν. Βάγια μου σ’ ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σου και που μοιράστηκες μαζί μας το νέο σου βιβλίο “Κρίματα” από τις εκδόσεις Υδροπλάνο.

Β. Σας ευχαριστώ θερμά για τις τόσο εύστοχες ερωτήσεις σας, όσο και για τη δυνατότητα που μου δώσατε να μιλήσω για το νέο μου μυθιστόρημα. Και κλείνοντας, θα ήθελα να πω πως κάποιες φορές στη ζωή την «πληρώνουμε ακριβά» για τα κρίματα άλλων. Κρίματα που κουβαλάμε χωρίς να το γνωρίζουμε. Κρίματα που αγνοούμε.

Ευχαριστώ πολύ.

Πηγη :https://www.comfuzio24.com/vagia-mpali-krimata/

Κριτική σκέψη: Ελευθερία Θεοδώρου

 

Κριτική σκέψη: Ελευθερία Θεοδώρου

Ποίηση – "Γεωμετρία των καιρών" κ.α.

Η συγκεκριμένη αιτία, ώστε να θεωρήσω την κ. Ελευθερία Θεοδώρου, παρακάμπτοντας πλείστες άλλες ενασχολήσεις και εργασίες, είναι η βαθιά φιλοσοφική διάθεση ενός ισόρροπου σκεπτικισμού, αλλά και η ιδιαίτερη τεχνική αρτίωση και αισθητική των ποιημάτων της. Όλα μα όλα, φαντάζουν να αποκτούν υπόσταση μαγική στα χέρια της. Από την εισαγωγή, την αρχική σύσταση δηλ. εκάστου κειμένου, βλέπουμε εικόνες θριαμβικά παλλόμενες, πολυμορφικές, καθάριες εκτάσεις εύγλωττων φωτοσκιάσεων, με αυξομειώσεις σε ό,τι πυριφλεγές πραγματεύεται. Οι έσω αντιθέσεις και αντιπαλότητες, με βαθιά συναίσθηση επί του συνειδητού δίδονται – και καθόλου τυχαία βέβαια, μιας και άκρως εμπειρικά κατεργασμένο ό,τι και αν εξεργάζεται.

Πληθύνανε τα αγκάθινα φυτά

Αυτά με τα μεγάλα μάτια

που καρφιτσώνουν στο στήθος τις πληγές

Θέλει ο κήπος ξεβοτάνισμα

Και τα πεζούλια ασβέστη

για να κρυφτούν τα χθεσινά σημάδια

Αυτή η παραπλάνηση

έχει στο ράμφος

της παπαρούνας σπόρο

Φυτρώνει εκεί

που βρίσκει το άστεγο συναίσθημα

και αφήνει αποτύπωμα

δυο δαχτυλιές στα πέταλα από χάδι

Κανείς δεν χάνεται

Όλοι στους κήπους της αυριανής

θα μαζευτούμε πάλι

Ελευθερία Θεοδώρου

Παρακάμπτεις τα πάντα, ναι… όταν έχεις να κάνεις με ένα τέτοιο ποιητικό ανάστημα…αληθώς, τα αφήνεις όλα στη μέση.

Κείμενα μικρά μα επί της ουσίας, χωρίς βερμπαλισμούς και χιλιομετρικές λεκτικές ακρότητες. Θραύσματα που θα μπορούσαν να είναι αποφθέγματα, αλλά δεν είναι…

Τι είναι;

Η απολυτότητα του πεζού λόγου είναι και το φεγγερό φαρικό σύμβολο του πώς θα έπρεπε να είναι. Το πρόπλασμα δηλ. κάθε τι νεωτερικού σε πέλαγα του αγνώστου. Ελάχιστοι το κατάφεραν και όσοι πραγματικά το αξίζουν, θεωρούνται ειλικρινώς και από καρδιάς.

Τα ταξίδια μας

έχουν τις λέξεις που οδηγούν

εκεί που ξεντυθήκαμε τα συναισθήματα μας

κι έπειτα κλείσαμε τα μάτια

Νιώσαμε…

Και ακούσαμε, της έκστασης το φως...

Ελευθερία Θεοδώρου

Απολεσθέντες παράδεισοι με συντεταγμένες την μεταπτωτική θλίψη δεν υπάρχουν, εδώ τουλάχιστον. Εδώ μόνον η ενάργεια της ψυχής αρκεί, για το μεγάλο ταξίδι προς στην αιωνιότητα με γνώμονα την όποια ηθελημένη πραγμάτωση. Οι ευφυείς επιδέξιοι αυτοσχεδιασμοί κάνουν το εκάστοτε ποίημα να συμπεριφέρεται καθηλωτικά, προς τον αναγνώστη κι ακόμη προς τον θεωρό.

Η ποιητική της, έχει μία αφηγηματική με πλούσια συναισθήματα μα πρωτίστως, όπως προλόγισα στην εισαγωγή μου, έχει ρίζες της την φιλοσοφία σε συνδυασμό ενός ισόρροπου σκεπτικισμού. Το διανόημα άλλωστε είναι εμφανέστατο και δια γυμνού οφθαλμού. Ο σκεπτικισμός επί της φιλοσοφίας σαφώς δύο άκρα αντίθετα, αυτή όμως η αντίθεση της διαφορετικότητας από τα συνήθη, ήταν η προτροπή ώστε απόψε να μελετήσω και τελικώς να θεωρήσω την ποιήτρια κ. Ελευθερία Θεοδώρου

Στη συμφιλίωση

ενός προσωπικού εμφυλίου

Η προσευχή έχει

το φίλιον φως

από τα μάτια του τρελού

Και απευθύνεται

σε ένα λευκό χαρτί ζωής

Σε εκείνο το μηδέν

αυτό που ακρωτηρίασε προχθές

τα πεπραγμένα λάθος

Σε κυκλοφορία λοιπόν εξωσωματική

θα βγω απόψε

Να συναντήσω εκεί

που στράγγιξαν τα φωτοστέφανα

στων τελευταίων τρελών τα μάτια

Ελευθερία Θεοδώρου

"Παρενέργειες"

Γιώργος Ν. Μανέτας

Λογοτέχνης της

Ετ. Ελλ. Λογοτεχνών

Κριτική σκέψη: Stella Petridou

 

Κριτική σκέψη: Stella Petridou

Ποίηση

Για την κ. Στέλλα Πετρίδου, είχα θεωρήσει παλαιότερες εκδόσεις βιβλίων της και είχα ειλικρινώς διατυπώσει τις σκέψεις μου για την αξία αυτών των πονημάτων:

«Κρατώντας ανά χείρας και διαβάζοντας τα πιο πάνω πονήματα της, επανέρχομαι συνεχίζοντας με την ίδια, προτέρα σκέψη και γνώμη πως η ποιητική της κ. Στέλλας Πετρίδου, είναι από άποψη γλώσσας και τεχνικής στίχου αμιγώς, ύφος και ήθος, αξίας, χωρίς βερμπαλισμούς και γενικότερες υπερβάσεις. Είναι η καθαρότητα της Ελληνικής γλώσσας σε όλο της το μεγαλείο αποδομένη και σίγουρα δεν θα βρείτε κείμενα που θα σας υποβάλλουν συναισθηματικά να γνωρίσετε την ματαιόδοξη πλευρά της πράγματι ανθρώπινης τραγικότητας, τουναντίον, μέσα σε αυτά τα κείμενα θα βρείτε την από καιρό χαμένη σας αθωότητα.

Αυτό πρεσβεύει η ποίηση της κ. Στέλλας Πετρίδου, και δεν είναι επειδή εθελοτυφλεί, είναι γιατί αντιλαμβάνεται πως ζει σε έναν κόσμο που διαρκώς μεταβάλλεται διογκώνοντας τα ψεύδη του και που γίνεται όλο και περισσότερο σκληρότερος και αποκρουστικότερος για ανθρώπους ευαίσθητους, με όραμα, αλτρουισμό, ανθρώπους δηλ. που καλούνται να διορθώσουν τα κακώς κείμενα μέσα από την αγνή, την άδολη σκέψη και ψυχή ώστε να μετουσιώσουν αλλάζοντας, απαλύνοντας και ομορφαίνοντας τις ελάχιστες πλέον για τους όλο και περισσοτέρους ανθρώπους, όμορφες στιγμές. Αυτό θέλει, αυτό αποζητά άλλωστε, να φωτίσει ό,τι χαμένο και λοξό μονοπάτι ατυχώς περιδιαβήκαμε, δείχνοντας μας αληθώς πώς και πού πρέπει να πατάμε, πώς πρέπει να ζούμε και να συνυπάρχουμε αλληλέγγυοι. Εδώ, σε αυτά τα δύο βιβλία, στο «Θάλασσα κι Ουρανός» και στο «Ο καιρός», βρήκα έναν ανθόκηπο ποιητικό, αξίας, και τον προτείνω ανεπιφύλακτα να τον περιδιαβούν όσοι θέλουν να ξαναβρούν την χαμένη ή ξεχασμένη τους αθωότητα».

Και επανέρχομαι, λέγοντας πως την ίδια αίσθηση έχω και εισπράττω όσα, από τα νεότερα τελευταία πονήματα της. Με τον θεματικό τίτλο «Έρωτας είναι» και με την γνωστή πλέον σε αξία προτέρα γραφή της, που αυτή τη φορά θα είναι ιδιαιτέρως καταλληλότερα ενδεδυμένη, μιας και αναφέρεται στον έρωτα και την αγάπη, με ασυγκράτητο ψυχικό σθένος θα επιδιώξει, ώστε να καταφέρει να τελέσει και προσδώσει τις πρέπουσες τιμές στα άχραντα αυτά των αισθημάτων μυστήρια.

Έτσι, με χωρίς ακραίους χαρακτηρισμούς και χωρίς παρεκκλίσεις από την κεντρική ιδέα και από αυτό που αρχικά, ειδικώς θέλησε να διατυπώσει, καταφέρνει τελικώς να φτάσει ουσιωδώς στο ποθητό αποτέλεσμα. Το μήνυμα άλλωστε αυτού του ταξιδιού, έχει σαν βάση τον άνθρωπο και όπως είναι φυσικό, δεν αφορά συγκεκριμένα ένα και μόνο πρόσωπο. Ευλόγως, λοιπόν της αποδίδεται πως ο της διανοίας αποδομένος λόγος της, είναι ηθικός και ευπρεπής, αγνός, αισθαντικός τόσο που δονεί και συνταράσσει.

Λυσιμελής ο έρωτας, ωστόσο εκ προοιμίου ο αναγνώστης θα πρέπει να διαισθανθεί πως ο σκοπός, αλλά και η ίδια σε σύλληψη σκέψη και απόδοση, όπως προανέφερα, πέρα από ερωτική είναι και βαθύτατα ανθρωποκεντρική. Αυτό το βιβλίο ξεχωρίζει και διαφέρει από πολλά άλλα της αυτής θεματικής σχέσης, διότι τα ποιήματα αυτά είναι επί της ουσίας εμφορούμενα, με τους αυστηρούς κανόνες που διέπουν την ελληνική παραδοσιακή μετρική τέχνη, όλα ενδεδυμένα την έμπνευση και γόνιμη σκέψη, με πλείστες εικόνες και πολλαπλασιαζόμενα με τα επί της ουσίας αναγκαία για την θεμελιώδη ανθρώπινη ύπαρξη, συνύπαρξη και συνέχεια.

*Η κ. Στέλλα Πετρίδου είναι Αξιωματικός του Λιμενικού Σώματος και επιστήμων Ανθρωπιστικών σπουδών (παιδαγωγικής - φιλοσοφίας - ψυχολογίας).

Γιώργος Ν. Μανέτας

Λογοτέχνης

της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών